తొలేకాశి - అసలిది " పేలపిండి" పండగ



ఇవ్వాళ "తొలేకాశి"... అదేనండీ "తొలి ఏకాదశి" పండగ.....ఇంక వేర్వేరు చోట్ల ఎలా పిలుస్తారో,ఎలా జరుపుకుంటారో నాకు తెలీదుగాని, మాకు మాత్రం ఇది చాలా పేద్ద పండగ.....ఉగాది,నవమి తర్వాత పండగలు లేక,సంబరాలు లేక మొహంవాచిపోయున్న మాలాంటి పిల్లకాయలకి, ఉత్సవభక్తులకి ఇది ఎంత సంబరాన్ని తెచ్చే పండగో! ఎంత పేద్ద పండగో! అసలు మా ఊళ్ళల్లో చాలామంది దీన్ని పిలిచే పేరేంటో తెలుసా, "పేలపిండి పండగ".....ఇహహాహ్హ! అద్గదీ! అందుకని మన పాకవేదంలో ఈ టపా....అసలు పండగలంటే నాకు తెలిసీ కొత్తబట్టలు వేసుకోటానికీ, చక్కగా రకరకాలు వండుకు తినటానికిన్నీ.....అందుకే ఈ తొలిపండగ జనాల నోళ్ళల్లో "పేలపిండి పండగ" అయ్యికూర్చుంది...:)

"అసలీ పండగేంటి? దానికా పేరు ఎందుకొచ్చింది? సంవత్సరంలో ఇన్ని ఏకాదశులుండగా, ఈ ఏకాదశినే పెద్ద పండగలా చేసుకోటం ఏంటీ! అందునా సంవత్సరం మధ్యలో వచ్చే ఏకాదశిని "తొలి" ఏకాదశి అనటమేంటీ! ఈ పెద్దోళ్ళకి ఒక ఆలోచనా,బుఱ్ఱా పాడూ ఉండదు, నేనైతే "మధ్య ఏకాదశి" అనో,లేకపోతే "రాములోరి ఏకాదశి"(మూణ్ణెల్ల ముందు శ్రీరామ"నవమి" వెళ్ళిందికదా, అందుకని. పైగా, మా ఊరిగుళ్ళో ప్రతి సంవత్సరం ఈ పండక్కి "రామాయణం" నాటకం వేసేవాళ్ళు లెండి) అనో పెట్టేవాణ్ణి. అసలదంతా ఎందుకు చక్కగా "పేలపిండి పండగ" అని పిల్చుకుంటే పోలా!" .....ఈ విధంగా మన బుల్లప్పుడు బుఱ్ఱ్ర, పెదపేద్ద ఆలోచనలు చేసేసి, నిర్ణయాలు తీసేసుకుని, జంకూగొంకూ లేకుండా వెళ్ళి అమ్మమ్మ దగ్గర డబడబా వాగేసేది...దానికి అమ్మమ్మ,"నీ మాత్రం తెలివి లేకనుకున్నావా! ఉగాదితో పండగలు ఊడ్చుకుపోతయ్యి, తొలేకాశితో తొలకరిస్తయ్యి.అందుకని దీన్ని తొలేకాశి అంటారు చిన్నయ్యా!"అని చెప్పేది...ఊఁహూఁ! నాకస్సలు నచ్చలా ఆ సమాధానం...పైగా దానివల్ల ఇంకా బోలెడు అనుమానాలు..ఇక ఆగలేక నాన్నని అడిగేద్దామనుకుని డిసైడైపోయా.....

మళ్ళా నాన్న దగ్గర మాత్రం అల్లా కాదండోయ్!మన అతి తెలివి ప్రదర్శించామనుకోండి, వీపు పేలిపోద్ది....అందుకని అతితెలివి కన్నా ఇంకా కొంచెం తెలివిగా నాన్న దగ్గరకెళ్ళి, అమాయకంగా,గోముగా, మన జ్ఞానపిపాస అంతా మొహంలో కనిపిచ్చేట్టు," నాన్నీసూ! ఈ పండగకి "తొలి ఏకాదశి" అనే పేరు ఎలా వచ్చిందీ తెలుసుకోవాలనుంది" అని అడిగేవాళ్ళమన్నమాట....మన జ్ఞానతృష్ణకి నాన్న మహదానందపడిపోయి, బొజ్జమీద కూర్చోబెట్టుకుని,
" ఏం లేదు చిన్నీసూ! వెరీ సింపులు. మనకి తొలకరి వర్షాలు పడేది ఎప్పుడు?".
"ఆషాఢమాసంలో".
"కదా! మనం వ్యవసాయదారులం. తొలకరి అంటే మనకి పెద్ద పండగ. అందుకని ఆషాఢ శుద్ధఏకాదశిని "తొలి ఏకాదశి" పండగ్గా చేసుకుంటామన్నమాట!"....
హ్మ్! అయినా మనం సమాధాన పడలా.....
"మరి ఆషాఢ శుధ్ధపాడ్యమిని "తొలిపాడ్యమి" అనీ, విదియని " తొలివిదియ" అనీ ఇలా ఎందుకు చేసుకోము..పైగా, వర్షాలసలు ఒక్కోసారి జ్యేష్ఠంలోనే మొదలవుతాయి కదా..."అని, తెగ ఆలోచిస్తుంటే, మన కొశ్చన్ మార్క్ మొహం చూసి నాన్న నవ్వేసి, " తృప్తి కలగలేదా! సరే అసలు కారణం చెప్తానుండు.....చాతుర్మాస్య వ్రతం అని ఒక వ్రతం ఉంది....అది ఆషాఢ శుద్ధ ఏకాదశితో మొదలయ్యి, కార్తీక శుద్ధ ఏకాదశితో ముగుస్తుంది. ఆషాఢ శుద్ధ ఏకాదశి రోజు విష్ణుమూర్తి నిద్రపోతాడు.అందుకని ఆ రోజుని "శయనైకాదశి" అనీ, "తొలి ఏకాదశి" అనీ పిలుస్తారు. కార్తీకశుద్ధ ఏకాదశినాడు మళ్ళా నిద్రలేస్తాడు,కాబట్టి దాన్ని "ఉత్థాన ఏకాదశి" అనీ, " చిల్కు ఏకాదశి" అనీ పిలుస్తారు. ఈ నాలుగు నెలలూ యోగులు,సన్యాసులు ఎక్కడికీ కదలకుండా ఒక్కచోటనే ఉండి, ఆ విష్ణువుని అర్చిస్తారు. దీన్నే చాతుర్మాస్య వ్రతం అంటారు.కాబట్టి మనం ఆషాఢ శుద్ధఏకాదశిని పండగలా చేసుకుంటాం" అని చెప్పారు....

మన మొహంలో ఇంకా పావువంతు కొశ్చనుమార్కు ఎక్స్ ప్రెషను....:)
అది చూసి నాన్న నవ్వుతూ," పైగా పిన్ని వాళ్ళు సంవత్సరమంతా ఏకాదాశి ఉపవాసాలుంటారు తెలుసు కదా! ఆ ఉపవాసాలని ఇవ్వాళ మొదలెడతారన్నమాట! ఇవ్వాళ మొదలెట్టి ఇరవైనాలుగేకాదశులూ చేస్తారు....కాబట్టి దీన్ని "తొలి ఏకాదశి" అన్నారు..." అని ముగించారు.....హమ్మయ్య! మనసు అప్పటికి తేలికపడింది....

అద్దండీ! అసలు "తొలేకాశి" పండగ వెనకున్న కథ.....

ఇక పండగ రోజు ఎన్ని సంబరాలో!పొద్దున్నే లేవడం, తలకలు,కొత్తబట్టలు,పూజ మామూలే.... పబ్లిక్ హాలిడే కాదు కాబట్టి స్కూలుకెళ్ళాల్సిందే...వెళ్ళి హెడ్మాస్టరు గారిమీద మా టీచర్లందరిచేతా గాట్టి వత్తిడి తెప్పించి, హాఫ్ డే ఆప్షనల్ సెలవిప్పించుకుని పుస్తకాల సంచి గిరగిరా తిప్పుకుంటూ ఇంటికి పరిగేత్తుకొచ్చేసేవాళ్ళం..వచ్చేపాటికి, పొయ్యి మీద మంగలం పెట్టి అమ్మమ్మ పేలాలు వేపుతూ ఉండేది...ఇక గొంతు, గుళ్ళో మోగుతున్న మైకుకి పోటీగా పెంచి అమ్మమ్మని అరిచేసేవాణ్ణి..."పక్కింటి గోవిందమ్మ నాయనమ్మా, కాంతమ్మమ్మమ్మా వాళ్ళ రోళ్ళు అప్పుడే మోగుతున్నయ్యి. నువ్వింకా పేలాలు వేపుతూనే ఉన్నావ్....ఎప్పుడు వేపుతావ్, పిండెప్పుడు కొడతావ్..వాళ్ళది ఐపోగానే శ్రీనూ, శివా గిన్నెలనిండా పోసుకొచ్చుకొని తింటూ, నాకు ఊరిస్తూ గొప్పలు పోతారు...నువ్వేమో ప్రతిసంవత్సరం ఇంతే, నా ఫరువు తీసేస్తున్నావ్.." అని తెగ ఆయాసపడి పోయేవాణ్ణి....

అమ్మమ్మ" చిన్నయ్యా! గోవిందమ్మవాళ్ళది వట్టి పిండే...కొబ్బరుండదు,దోసిత్తనాలుండవు...కాంతమ్మ వాళ్ళది వట్టి చిమ్మిలి.....పైగా, ఇద్దరిదీ నోటికి చుట్టకొచ్చేట్టు పొడి పిండి...నీకు నిండా మెఱుగేసి పెడతాగా...అప్పుడుదాకా, గుళ్ళోకిపోయి సంబరం చూసిరా" అనేది.....సరేలెమ్మని పొంగలన్నంలో వంకాయకూరేసుకుని నిండా లాగించి, గుడికి ఒక్క దౌడు తీసేవాణ్ణి...అన్నయ్య అప్పటికే గుడి దగ్గర వీరవిహారం చేస్తుండేవాడులెండి......

మా చెన్నకేశవ స్వామి గుళ్ళో తొలేకాశికి ఏకాహం చేస్తార్లెండి...గుడి ఆవరణంతా పందిళ్ళు, భజనలు, ఫెళఫెళగా ఉండేది...రామనామం సాగుతూనే ఉండేది...ఊర్లోకెల్లా బుధ్ధిమంతుణ్ణి కదా..;)....దేవుడికి దణ్ణవెఁట్టుకుని, కాసేపు భజన చేసి తర్వాత ఆటల్లో పడేవాళ్ళం.....అబ్బో ఎన్ని ఆటలో....ముఖ్యంగా కళ్యాణమండపం స్తంభాలు పట్టుకుని ఆడే "నాలుగు స్తంభాలాట"...ఎంత ఇష్టమో నాకు.....తెగ ఆడీ ఆడీ, నాలుగింటికల్లా ఇల్లు చేరేవాణ్ణి.( నాన్న ఆఫీసునుంచి వచ్చేస్తారుగా అందుకని..;)..)....అప్పటికి ఘుమఘుమలాడిపోతున్న "పేలపిండి" రెడీగా ఉండేది...ఎత్తుకెత్తు నెయ్యి పోసుకుని శుభ్రంగా లాగించేవాణ్ణి..ఇక సాయంత్రం అమ్మా నాన్నలతో కలిసి గుడికెళ్ళేవాళ్ళం...ఎందుకో మరి, అమ్మ ప్రతి తొలేకాశికి గుడికెళ్తూ వాళ్ళ పెళ్ళిచీర కట్టునేది......వక్కరంగు వెండిజరీ చీరలో, గుళ్ళో వేసిన రంగురంగుల ట్యూబులైట్ల కాంతిలో మెరిసిపోతుండేది అమ్మ.......

అర్చన చేయించుకుని, కాసేపు భజన దగ్గర కూర్చుని వచ్చేసేవాళ్ళం.ఇక రాత్రికి "రామాయణం" నాటకం చూడాలని గబగబా తినేసి అమ్మమ్మని లాక్కుని వెళ్ళేవాళ్ళం.....కాని వాళ్ళు మొదలెట్టేపాటికి పదో,పదకొండో అయ్యేది...మనం ఆపాటికి చక్కగా అమ్మమ్మ వళ్ళో బజ్జుండేవాళ్ళం.....కళ్యాణమప్పుడూ, చివర పట్టాభిషేకమప్పుడూ లేపి చూపించేది...ఒక్క సంవత్సరం కాబోలు నాన్న తీసుకెళ్ళి మొత్తం నాటకం చూపించారు...తర్వాత రోజు స్కూల్లో ఆ డిస్కషన్లతో గడిచిపోయేది..కొంత మంది "పేలపిండి" పొట్లాలు కట్టుకు తెచ్చుకునేవాళ్ళు....;).....తిరిగొస్తూ గుడికెళ్ళి, ఏకాహం ముగించి ఊరేగటానికి బైల్దేరుతున్న మా స్వామితో ఊరంతా ఒక రౌండేసి వచ్చేవాళ్ళం...చివర్లో పెట్టే "పంచ కజ్జాయం" నాకు ఎంత ఇష్టమో........అల్లా ముగిసేవి మా తొలేకాశి సంబరాలు......

బాగా రెండు మూడు పెద్ద డబ్బాలకి కొట్టి పెట్టేది అమ్మమ్మ....ఆ పది పదిహేను రోజులూ నెయ్యి పోసుకుని తెగలాగించేవాళ్ళం.అసలా రుచే వేరు.పండగరోజు సాయంత్రం చాకలి సుబ్బన్న వచ్చేవాడు. అమ్మమ్మ గిన్నెలో పొంగలన్నం పెట్టి, పేలపిండి కాగితంలో చుట్టిచ్చేది.వాడది తీసుకుని "కాస్త మెఱుగుబొట్టు వెయ్యి కాపమ్మా,లేకపోతే నోరు చుట్టకొచ్చిద్ది" అనేవాడు.అమ్మమ్మ నవ్వుతూ, పెద్దగిన్నె నిండా నెయ్యి పోసిచ్చేది.
ఈ సంవత్సరం నేను కొత్తరోలు కొన్నాగా..కాబట్టి పేలపిండి కొడదామనుకున్నా..అమ్మకి చెప్తే,"ఇప్పుడు మన ఊర్లో కూడా ఎవరూ కొట్టట్లేదు చిన్నీ. రిస్కు ఎక్కడ పడతావ్.కాస్త చిమ్మిలి చేసుకో.త్వరగా ఐపోద్ది అంది...." ఆయ్! సమస్యేలేదు. పేలపిండి చెయ్యాల్సిందే.తినాల్సిందే" అని,అన్ని సంభారాలూ తెచ్చుకుని కొట్టాను...భలేగా కుదిరింది లెండి...నెయ్యి పోసుకు తింటుంటే ఎంత కమ్మగా ఉందో! పన్లోపని మీకు కూడా చెప్తే మీరూ చేసుకుంటారుగా! చెయ్యటం చాలా వీజీ!

  • మొదట మాంఛి జొన్నలు తీసుకోండి. పచ్చజొన్నల కన్నా తెల్లజొన్నలు బెటర్...ఎన్ని?...మీ ఇష్టమండీ బాబూ! నేనైతే పావుకేజీ తెచ్చుకున్నా....నా ఒక్కపొట్టే కదా... ఆ జొన్నల్ని రాళ్ళు లేకుండా ఏరేసుకోండి. బాగా వెడల్పాటి బాండీ పొయ్యి మీద పెట్టుకోండి.....ఆ బాండీలో ఈ జొన్నలు పోసి,వెడల్పాటి అట్లకాడతో కదుపుతూ జాగ్రత్తగా వేయించాలి.....సన్నసెగ మీద వేయించుకోవాలి....లేకపోతే ఊరికే మాడిపోతయ్.....కుంపట్లో ఐతే బెటర్...బాగా పొట్లాలు విచ్చుకుని, పేలాలయ్యాక దించెయ్యండి......కాని ఈ పేలాలు వేయించడం మాత్రం పెద్ద బ్రహ్మవిద్యే.....అన్నీ చక్కగా పువ్వుల్లా రావాలంటే చాలా కష్టం.....కొంతమందికే జొన్నపేలాలు వేగుతాయ్ అంటారు..చేతుల మహిమ...:)
  • ఇప్పుడు అదే బాండీలో పేలాలు తీసేసి ఓ చుక్క నెయ్యి వేసి దోసవిత్తనాలు వేయించుకోవాలి...ఈ దోసిత్తనాలు చేత్తో అలా తీసుకుని ఉజ్జాయింపుగా వేసుకోడమే......మీరు తయారు చేసుకున్న విత్తనాలైనా పర్లేదు.లేకపోతే పచారీ కొట్లో దొరుకుతాయి...బాగా పప్పు పట్టినవి చూసి తీసుకోండి...చిటపటలాడి ఎగిరిపోతయ్,కాస్త జాగ్రత్తగా మూత అడ్డం ఉంచుకుని చిన్నవత్తి మీద వేయించండి....ఇవి కొంచెం ముదురు రంగు తిరగ్గానే దించెయ్యాలి..వేయిస్తుంటే ఎంత కమ్మటి వాసన వస్తాయో....
  • ఇక పేలాల్ని రోట్లో వేసి దంచాలి.(రోలు లేకపోతే మిక్సీ..రుచి మాత్రం నేను గ్యారంటీ ఇవ్వలేను..:)...)..కొద్దిగా బరగ్గా పిండయ్యాయి అనుకున్నాక దోస విత్తనాలు వేసి తొక్కాలి...బాగా మెదగ్గానే, మీకు ఎంత తీపి కావాలనుకుంటే అంత బెల్లం వేసుకోవాలి..నేను పావుకేజీ జొన్నలకి,పావుకేజీ బెల్లం వేశాను....బెల్లం పిండిలో బాగా కలిసేట్టు తొక్కాలి.....
  • రోట్లోంచి వెడల్పు గిన్నెలోకి ఎత్తుకుని, యాలకులపొడి కలపాలి....కావాలనుకున్నవాళ్ళు ఎండుకొబ్బరి తురుము కూడా కలుపుకోవచ్చు...
  • ఇక గాలిపోకుండా డబ్బాలో పెట్టుకుని, రోజూ కాస్త లాగించడమే! ఎత్తుకెత్తు మెఱుగు మాత్రం మర్చిపోవద్దేం! అదేనండీ, కమ్మటి నెయ్యి..:)

Blogger ఆధారితం.